Nông dân thoát nghèo từ trồng bí theo tiêu chuẩn VietGAP
Từ bỏ thu nhập hấp dẫn từ việc làm truyền thông, chàng trai Nguyễn Trung Kiên (xã Độc Lập, thành phố Hòa Bình) đã có suy nghĩ táo bạo về quê khởi nghiệp với nông nghiệp sạch từ mô hình HTX. Nhờ định hướng phương thức sản xuất phù hợp gắn với liên kết chuỗi, HTX Độc Lập đã tạo ra hàng chục ha rau màu, chăn nuôi cho giá trị kinh tế cao.
Sống trên vùng đất khó, người dân xã Độc Lập quanh năm nghèo đói. Những năm gần đây, xã Độc Lập, TP. Hòa Bình đã “thay da, đổi thịt” nhờ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân vươn lên thoát nghèo.
Thành công từ dám nghĩ, dám làm
Mặc dù có công việc ổn định với mức lương gần 15 triệu đồng/tháng ở thành phố Hà Nội, nhưng chàng trai Nguyễn Trung Kiên, sinh năm 1990 ở xã Độc Lập, TP. Hòa Bình vẫn quyết định bỏ dở sự nghiệp về lập nghiệp với mô hình HTX nông nghiệp sạch tạo việc làm cho hàng chục hộ dân.
Năm 2013, sau khi tốt nghiệp đại học khoa Văn hóa Dân tộc, trường Đại học Văn hóa Hà Nội, anh Nguyễn Trung Kiên xin vào làm truyền thông cho Công ty Bảo vệ thực vật I Trung ương. Từ đó, anh Kiên đúc rút được kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ cao và quá trình liên kết, tiêu thụ sản phẩm.
Điều khiến anh Kiên trăn trở nhất là vì sao quê hương mình khí hậu thuận lợi, đất đai trù phú, người dân cần cù chịu khó mà vẫn không thoát được nghèo. Bao nhiêu năm nông dân vẫn loay hoay tìm cây gì, con gì phù hợp để phát triển sản xuất. Những trăn trở trên đã thôi thúc anh Kiên quyết tâm trau dồi kiến thức KHKT, mô hình sản xuất nông nghiệp hữu cơ, VietGAP…
Năm 2016, anh Kiên cầm số vốn vỏn vẹn 20 triệu đồng trong tay. Anh tới nhiều cửa hàng bán vật tư nông nghiệp lớn tại TP Hòa Bình để xin làm người phân phối. Anh Kiên lấy phân bón, thuốc bảo vệ thực vật từ các cửa hàng này để mang về xã bán cho bà con nông dân. Tuy nhiên, số tiền 20 triệu đồng không mua được bao nhiêu, bởi anh phải dành một phần để mua hạt giống từ các cửa hàng tại Hà Nội. Để có được lòng tin của các chủ cửa hàng, anh Kiên phải lấy giấy tờ tùy thân ra đảm bảo.
Song song đó, anh Kiên còn chủ động tìm đến các cơ sở sản xuất giống cây trồng có uy tín của Viện Nông nghiệp, công ty hạt giống Nova để có được nguồn giống chất lượng cao về phục vụ sản xuất, kinh doanh. Anh Kiên cũng phải xuống từng ruộng để hướng dẫn bà con cách trồng, chăm sóc cho bí đao.
“Việc trồng lúa ở Độc Lập kém hiệu quả, tôi vận động người dân trồng thử hàng chục ha bí xanh, bí đao, mướp đắng. Thấy cây trồng phù hợp với đất, bí ngọt, ruột ít, giá thành cao nên sau 1 năm, người dân đã mở rộng diện tích trồng lên gần 30ha” anh Kiên chia sẻ.
Nhờ sự vận động của anh Kiên, từ 10 hộ gia đình ban đầu mà sau đó phong trào đã lan rộng, có thời điểm diện tích bí đao tại xã Độc Lập và Đú Sáng lên tới 100ha. Vào mùa thu hoạch có tới 20 – 30 xe của thương lái ra vào, mỗi xe có trọng tải lên tới 7 tấn. Chưa bao giờ quê hương Độc Lập nhộn nhịp tiếng cười, tiếng nói và các đoàn xe chở bí đao nối đuôi nhau như vậy. Nhờ cây bí mà đời sống của người dân Độc Lập, Đú Sáng thay đổi rõ rệt.
Tạo kế sinh nhai cho đồng bào dân tộc thiểu số
Nhằm tạo dựng thương hiệu bí xanh Độc Lập, cũng như tìm kiếm thị trường ổn định, tránh trường hợp nông dân bị tư thương ép giá, anh Kiên mạnh dạn vận động các hộ dân trồng bí trong xã thành lập HTX.
Năm 2013, sau khi tốt nghiệp đại học khoa Văn hóa Dân tộc, trường Đại học Văn hóa Hà Nội, anh Nguyễn Trung Kiên xin vào làm truyền thông cho Công ty Bảo vệ thực vật I Trung ương. Từ đó, anh Kiên đúc rút được kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ cao và quá trình liên kết, tiêu thụ sản phẩm.
Điều khiến anh Kiên trăn trở nhất là vì sao quê hương mình khí hậu thuận lợi, đất đai trù phú, người dân cần cù chịu khó mà vẫn không thoát được nghèo. Bao nhiêu năm nông dân vẫn loay hoay tìm cây gì, con gì phù hợp để phát triển sản xuất. Những trăn trở trên đã thôi thúc anh Kiên quyết tâm trau dồi kiến thức KHKT, mô hình sản xuất nông nghiệp hữu cơ, VietGAP…
Năm 2016, anh Kiên cầm số vốn vỏn vẹn 20 triệu đồng trong tay. Anh tới nhiều cửa hàng bán vật tư nông nghiệp lớn tại TP Hòa Bình để xin làm người phân phối. Anh Kiên lấy phân bón, thuốc bảo vệ thực vật từ các cửa hàng này để mang về xã bán cho bà con nông dân. Tuy nhiên, số tiền 20 triệu đồng không mua được bao nhiêu, bởi anh phải dành một phần để mua hạt giống từ các cửa hàng tại Hà Nội. Để có được lòng tin của các chủ cửa hàng, anh Kiên phải lấy giấy tờ tùy thân ra đảm bảo.
Song song đó, anh Kiên còn chủ động tìm đến các cơ sở sản xuất giống cây trồng có uy tín của Viện Nông nghiệp, công ty hạt giống Nova để có được nguồn giống chất lượng cao về phục vụ sản xuất, kinh doanh. Anh Kiên cũng phải xuống từng ruộng để hướng dẫn bà con cách trồng, chăm sóc cho bí đao.
“Việc trồng lúa ở Độc Lập kém hiệu quả, tôi vận động người dân trồng thử hàng chục ha bí xanh, bí đao, mướp đắng. Thấy cây trồng phù hợp với đất, bí ngọt, ruột ít, giá thành cao nên sau 1 năm, người dân đã mở rộng diện tích trồng lên gần 30ha” anh Kiên chia sẻ.
Nhờ sự vận động của anh Kiên, từ 10 hộ gia đình ban đầu mà sau đó phong trào đã lan rộng, có thời điểm diện tích bí đao tại xã Độc Lập và Đú Sáng lên tới 100ha. Vào mùa thu hoạch có tới 20 – 30 xe của thương lái ra vào, mỗi xe có trọng tải lên tới 7 tấn. Chưa bao giờ quê hương Độc Lập nhộn nhịp tiếng cười, tiếng nói và các đoàn xe chở bí đao nối đuôi nhau như vậy. Nhờ cây bí mà đời sống của người dân Độc Lập, Đú Sáng thay đổi rõ rệt.
Tạo kế sinh nhai cho đồng bào dân tộc thiểu số
Nhằm tạo dựng thương hiệu bí xanh Độc Lập, cũng như tìm kiếm thị trường ổn định, tránh trường hợp nông dân bị tư thương ép giá, anh Kiên mạnh dạn vận động các hộ dân trồng bí trong xã thành lập HTX.
Tháng 11/2020, dưới sự trợ giúp của Liên minh HTX tỉnh và chính quyền xã, HTX dịch vụ nông nghiệp Độc Lập được thành lập với 10 thành viên do anh Kiên làm giám đốc. HTX gồm 2 nhóm sản xuất chính là nhóm nuôi dê và nhóm trồng bí xanh. Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ 250 con dê sinh sản cho các hộ thành viên gia đình. Ngoài ra, HTX nhận cung cấp hạt giống bí xanh chất lượng cho người dân trong xã và vùng lân cận. Trung bình mỗi năm, HTX cung cấp khoảng 60 nghìn gói hạt giống, tương đương khoảng 1 tạ hạt.
“Thời gian đầu, tôi vận động người dân trồng thử nghiệm hàng chục ha bí xanh và mướp đắng. Thấy cây trồng phù hợp với chất đất, sản phẩm chất lượng, bí ngọt, ruột ít, giá thành cao nên chỉ một năm sau, người dân đã mở rộng diện tích trồng lên gần 30 ha”, anh Kiên nói.
Sau 3 năm, HTX đã thành lập được 3 tổ nhóm gồm: Tổ nuôi dê với số lượng 3.000 con; Tổ sản xuất nông nghiệp với sự tham gia của 80 hộ; Tổ trồng dược liệu với diện tích 5ha của 10 hộ gia đình, giúp các thành viên có việc làm ổn định, tăng thu nhập, vươn lên thoát nghèo, làm giàu ngay chính tại quê hương.
Anh Kiên cho biết, trước đây nếu chỉ trồng lúa, nhà nào đủ ăn, đủ mặc đã là tốt lắm rồi. Trồng lúa, ngô thì không bao giờ bà con có tiền 50 – 100 triệu đồng nhưng từ ngày chuyển qua trồng bầu bí và thắng lớn, bà con cầm trong tay 100 triệu đồng là bình thường. Nhiều gia đình xây dựng được nhà cửa khang trang, mua được xe máy.
HTX giúp các thành viên có việc làm ổn định, tăng thu nhập, vươn lên thoát nghèo, làm giàu ngay trên chính quê hương. Hiện nay thị trường tiêu thụ của HTX không chỉ tập trung trên địa bàn tỉnh Hòa Bình mà tiếp cận được các tỉnh thành như Hà Nội, Hải Dương, Hưng Yên và một số tỉnh thành khác trên cả nước.
Ngay từ khi thành lập HTX Độc Lập đã phát triển mô hình trồng bí đao theo tiêu chuẩn VietGAP. Tuy nhiên nên bà con vùng cao gặp nhiều khó khăn trong việc xây dựng thương hiệu sản phẩm, việc tìm kiếm, mở rộng thị trường chưa bền vững, việc áp dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất còn hạn chế. Đặc biệt, về cơ sở hạ tầng như nhà sơ chế, bảo quản, nhất là lò sấy chưa có nên việc tiêu thụ sản phẩm còn bấp bênh, phụ thuộc vào thương lái.
Anh Kiên chia sẻ: “Năm 2020 khi được mùa bí đao, cả xã thu hoạch được 60 tấn trong khi các doanh nghiệp thu mua 20 tấn tôi đã phải mang ra chợ đầu mối với giá rẻ mà không ai mua. Tuy nhiên, trong cái khó ló cái khôn. Thời điểm đó, tôi và chị gái đã rửa từng quả bí còn nguyên vẹn, thái mỏng và đem ra phơi để làm trà túi lọc bí đao. Vì bí đao mình đã sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap nên chất lượng hoàn toàn đảm bảo”.
Sản phẩm “Trà bí đao túi lọc Hòa Bình” của HTX Độc Lập đạt giải Nhì trong cuộc thi “Thanh niên khởi nghiệp” do Tỉnh Đoàn Hòa Bình tổ chức. Tuy vậy, giải thưởng 5 triệu đồng từ cuộc thi không đủ để giúp mong muốn phát triển để địa phương có một sản phẩm OCOP.
Dù sản phẩm trà bí đao không đạt được thành công như mong đợi nhưng từ tháng 6/2023, anh Kiên đã nghiên cứu sản xuất ra sản phẩm xà bông mướp đắng, xà bông bí xanh, bông tăm xơ mướp, xà bông than tre... từ các nông sản của HTX Độc Lập. Các sản phẩm này được biết đến với thương hiệu "Ethnic Farm - Nâng tầm nông sản vùng dân tộc thiểu số".
Anh Kiên cho biết thêm, mỗi bánh xà bông Ethnic Farm – HTX bán ra thị trường sẽ trích lại 1.000 đồng để đóng góp vào quỹ khuyến học của địa phương, trung bình mỗi tháng HTX Độc Lập bán được trung bình 1.000 sản phẩm.
Hiện tại anh Kiên vẫn tiếp tục liên kết các hộ, đặc biệt là những người trẻ trong xã tham gia vào HTX, thúc đẩy họ cùng phát triển kinh tế. “Tôi không chỉ nghĩ làm giàu cho bản thân mà còn muốn tất cả mọi người cùng làm giàu. Tôi muốn có cơ hội chia sẻ, tạo động lực, cơ hội cho các bạn trẻ tại quê hương của mình làm giàu”, anh Kiên chia sẻ.
Khởi sắc xã vùng cao
Xã Độc Lập là một vùng nghèo Độc Lập là xã vùng cao với hơn 90% là đồng bào dân tộc Mường sinh sống. Dù được sáp nhập về thành phố Hòa Bình để mở rộng diện tích, nhưng do người dân chủ yếu sản xuất nông nghiệp, nhận thức về khoa học kỹ thuật còn nhiều hạn chế, đường sá đi lại cách trở và chủ yếu là đường đồi dốc, đất đá trơn trượt nên nông sản rất khó tiêu thụ, hoặc tiêu thụ với giá rất thấp vì thương lái “ngại” vào thu mua.
Ông Nguyễn Ngọc Quế, Chủ tịch UBND xã Độc Lập cho biết, toàn xã hiện có 6 xóm với 621 hộ, 2.888 nhân khẩu, trong đó, dân tộc Mường chiếm 90,82%, còn lại là người dân tộc Dao, Kinh. Xã cũng có hàng trăm ha đất có thể triển khai trồng bí xanh và các loại rau, cây ăn quả dây leo.
Tính đến hết năm 2022, xã có 9/19 tiêu chí đạt chuẩn, còn 10 tiêu chí chưa đạt. Xã đang triển khai thực hiện nhiều giải pháp để đạt các tiêu chí còn lại, phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới đúng kế hoạch đề ra là về đích vào cuối năm 2023.
Để hoàn thành các tiêu chí, xã Độc Lập tập trung rà soát, phân loại, lựa chọn tiêu chí thực hiện theo phương châm "dễ làm trước, khó làm sau” và đề cao vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên; tạo điều kiện để người dân thể hiện vai trò chủ thể, đảm bảo "dân biết, dân làm, dân bàn, dân kiểm tra, dân thụ hưởng”.
Đối với tiêu chí thu nhập và tỷ lệ hộ nghèo, xã vận động người dân xây dựng các mô hình kinh tế về chăn nuôi dê, bò; nhân rộng mô hình trồng rau sạch như đậu, đỗ, bí xanh; hỗ trợ HTX dịch vụ nông nghiệp Độc Lập tạo việc làm, tăng thu nhập cho bà con trên địa bàn, góp phần hoàn thành kế hoạch giảm nghèo năm 2023.
Theo ông Quế, hiện người dân trong xã mong muốn các cơ quan chức năng có sự hỗ trợ để đánh giá chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ. Đặc biệt là hỗ trợ kinh phí để HTX xây dựng nhà sơ chế, bảo quản và sấy khô sản phẩm để cung cấp cho các doanh nghiệp, siêu thị tiêu thụ sản phẩm được bền vững, nhất là cung cấp cho các nhà máy chế biến mứt, nước ép bí đao, qua đó giúp người dân hạn chế được tình trạng “được mùa mất giá, được giá mất mùa.
Theo thống kê của UBND xã tính hết tháng 10/2023, hộ nghèo của xã giảm còn 50 hộ, cận nghèo còn 36 hộ (trong đó hộ nghèo và cận nghèo không có khả năng lao động là 16 hộ), dự kiến đến hết năm 2023, toàn xã còn 70 hộ nghèo, chiếm 11,48%, bình quân thu nhập đầu người của xã đạt 42 triệu đồng/người/năm
“Thời gian đầu, tôi vận động người dân trồng thử nghiệm hàng chục ha bí xanh và mướp đắng. Thấy cây trồng phù hợp với chất đất, sản phẩm chất lượng, bí ngọt, ruột ít, giá thành cao nên chỉ một năm sau, người dân đã mở rộng diện tích trồng lên gần 30 ha”, anh Kiên nói.
Sau 3 năm, HTX đã thành lập được 3 tổ nhóm gồm: Tổ nuôi dê với số lượng 3.000 con; Tổ sản xuất nông nghiệp với sự tham gia của 80 hộ; Tổ trồng dược liệu với diện tích 5ha của 10 hộ gia đình, giúp các thành viên có việc làm ổn định, tăng thu nhập, vươn lên thoát nghèo, làm giàu ngay chính tại quê hương.
Anh Kiên cho biết, trước đây nếu chỉ trồng lúa, nhà nào đủ ăn, đủ mặc đã là tốt lắm rồi. Trồng lúa, ngô thì không bao giờ bà con có tiền 50 – 100 triệu đồng nhưng từ ngày chuyển qua trồng bầu bí và thắng lớn, bà con cầm trong tay 100 triệu đồng là bình thường. Nhiều gia đình xây dựng được nhà cửa khang trang, mua được xe máy.
HTX giúp các thành viên có việc làm ổn định, tăng thu nhập, vươn lên thoát nghèo, làm giàu ngay trên chính quê hương. Hiện nay thị trường tiêu thụ của HTX không chỉ tập trung trên địa bàn tỉnh Hòa Bình mà tiếp cận được các tỉnh thành như Hà Nội, Hải Dương, Hưng Yên và một số tỉnh thành khác trên cả nước.
Ngay từ khi thành lập HTX Độc Lập đã phát triển mô hình trồng bí đao theo tiêu chuẩn VietGAP. Tuy nhiên nên bà con vùng cao gặp nhiều khó khăn trong việc xây dựng thương hiệu sản phẩm, việc tìm kiếm, mở rộng thị trường chưa bền vững, việc áp dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất còn hạn chế. Đặc biệt, về cơ sở hạ tầng như nhà sơ chế, bảo quản, nhất là lò sấy chưa có nên việc tiêu thụ sản phẩm còn bấp bênh, phụ thuộc vào thương lái.
Anh Kiên chia sẻ: “Năm 2020 khi được mùa bí đao, cả xã thu hoạch được 60 tấn trong khi các doanh nghiệp thu mua 20 tấn tôi đã phải mang ra chợ đầu mối với giá rẻ mà không ai mua. Tuy nhiên, trong cái khó ló cái khôn. Thời điểm đó, tôi và chị gái đã rửa từng quả bí còn nguyên vẹn, thái mỏng và đem ra phơi để làm trà túi lọc bí đao. Vì bí đao mình đã sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap nên chất lượng hoàn toàn đảm bảo”.
Sản phẩm “Trà bí đao túi lọc Hòa Bình” của HTX Độc Lập đạt giải Nhì trong cuộc thi “Thanh niên khởi nghiệp” do Tỉnh Đoàn Hòa Bình tổ chức. Tuy vậy, giải thưởng 5 triệu đồng từ cuộc thi không đủ để giúp mong muốn phát triển để địa phương có một sản phẩm OCOP.
Dù sản phẩm trà bí đao không đạt được thành công như mong đợi nhưng từ tháng 6/2023, anh Kiên đã nghiên cứu sản xuất ra sản phẩm xà bông mướp đắng, xà bông bí xanh, bông tăm xơ mướp, xà bông than tre... từ các nông sản của HTX Độc Lập. Các sản phẩm này được biết đến với thương hiệu "Ethnic Farm - Nâng tầm nông sản vùng dân tộc thiểu số".
Anh Kiên cho biết thêm, mỗi bánh xà bông Ethnic Farm – HTX bán ra thị trường sẽ trích lại 1.000 đồng để đóng góp vào quỹ khuyến học của địa phương, trung bình mỗi tháng HTX Độc Lập bán được trung bình 1.000 sản phẩm.
Hiện tại anh Kiên vẫn tiếp tục liên kết các hộ, đặc biệt là những người trẻ trong xã tham gia vào HTX, thúc đẩy họ cùng phát triển kinh tế. “Tôi không chỉ nghĩ làm giàu cho bản thân mà còn muốn tất cả mọi người cùng làm giàu. Tôi muốn có cơ hội chia sẻ, tạo động lực, cơ hội cho các bạn trẻ tại quê hương của mình làm giàu”, anh Kiên chia sẻ.
Khởi sắc xã vùng cao
Xã Độc Lập là một vùng nghèo Độc Lập là xã vùng cao với hơn 90% là đồng bào dân tộc Mường sinh sống. Dù được sáp nhập về thành phố Hòa Bình để mở rộng diện tích, nhưng do người dân chủ yếu sản xuất nông nghiệp, nhận thức về khoa học kỹ thuật còn nhiều hạn chế, đường sá đi lại cách trở và chủ yếu là đường đồi dốc, đất đá trơn trượt nên nông sản rất khó tiêu thụ, hoặc tiêu thụ với giá rất thấp vì thương lái “ngại” vào thu mua.
Ông Nguyễn Ngọc Quế, Chủ tịch UBND xã Độc Lập cho biết, toàn xã hiện có 6 xóm với 621 hộ, 2.888 nhân khẩu, trong đó, dân tộc Mường chiếm 90,82%, còn lại là người dân tộc Dao, Kinh. Xã cũng có hàng trăm ha đất có thể triển khai trồng bí xanh và các loại rau, cây ăn quả dây leo.
Tính đến hết năm 2022, xã có 9/19 tiêu chí đạt chuẩn, còn 10 tiêu chí chưa đạt. Xã đang triển khai thực hiện nhiều giải pháp để đạt các tiêu chí còn lại, phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới đúng kế hoạch đề ra là về đích vào cuối năm 2023.
Để hoàn thành các tiêu chí, xã Độc Lập tập trung rà soát, phân loại, lựa chọn tiêu chí thực hiện theo phương châm "dễ làm trước, khó làm sau” và đề cao vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên; tạo điều kiện để người dân thể hiện vai trò chủ thể, đảm bảo "dân biết, dân làm, dân bàn, dân kiểm tra, dân thụ hưởng”.
Đối với tiêu chí thu nhập và tỷ lệ hộ nghèo, xã vận động người dân xây dựng các mô hình kinh tế về chăn nuôi dê, bò; nhân rộng mô hình trồng rau sạch như đậu, đỗ, bí xanh; hỗ trợ HTX dịch vụ nông nghiệp Độc Lập tạo việc làm, tăng thu nhập cho bà con trên địa bàn, góp phần hoàn thành kế hoạch giảm nghèo năm 2023.
Theo ông Quế, hiện người dân trong xã mong muốn các cơ quan chức năng có sự hỗ trợ để đánh giá chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ. Đặc biệt là hỗ trợ kinh phí để HTX xây dựng nhà sơ chế, bảo quản và sấy khô sản phẩm để cung cấp cho các doanh nghiệp, siêu thị tiêu thụ sản phẩm được bền vững, nhất là cung cấp cho các nhà máy chế biến mứt, nước ép bí đao, qua đó giúp người dân hạn chế được tình trạng “được mùa mất giá, được giá mất mùa.
Theo thống kê của UBND xã tính hết tháng 10/2023, hộ nghèo của xã giảm còn 50 hộ, cận nghèo còn 36 hộ (trong đó hộ nghèo và cận nghèo không có khả năng lao động là 16 hộ), dự kiến đến hết năm 2023, toàn xã còn 70 hộ nghèo, chiếm 11,48%, bình quân thu nhập đầu người của xã đạt 42 triệu đồng/người/năm
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Danh mục tổ chức
